ŞARA ASLIHAN ARŞ
İNANMAK İSTEYENE ÖYLE ÇOK SHAKESPEARE VAR Kİ !
" Shakespeare Müslüman ' mış adı da şeyh Pir ' miş . " Haydaaaa !
Ortalık birbirine girdi tabi . Bana gelince , Shakespeare hakkında o kadar
çok tevatüre şahit olmuştum ki şaşırmadım . Ama yine de bu işin aslını astarını
araştırmayı ihmal etmedim ... Sonuç ? Mısıroğlu ' na boşuna saldırdınız ...
...
Açıkçası üniversitede 2 yıl Shakespeare dersi almıştım ve hakkındaki
rivayetlerin çoğunu zaten biliyordum . Shakespeare ' in eşcinsel ya da kadın
olma ihtimalini de okumuştum , casusluk yaptığını da .Dini inançları konusunda
da farklı görüşler vardı ; kimilerine göre Anglikan , kimilerine göre Protestan,
kimilerine göre de kimliğini gizlemek zorunda kalmış bir Katolikti .
Mason veya Yahudi olduğu da söyleniyordu . Hele gerçek adının ne olduğu
meselesine girerseniz , kendinizi karmakarışık bir labirentin içinde kaybolmuş
gibi hissediyordunuz . Şahsen onun zamanda yolculuk yaptığını ve gelecekten
geldiğini öne süren bir çatlağa bile rastlamıştım . " Stratford - on - Avon ' lu
bir eldivencinin oğlu olan William Shakespeare 'in , hayatı boyunca tek bir oyun
bile kaleme almadığı çoktan kanıtlandı " diyen mizah yazarı Mark Twain
kuşkusuz haklıydı .
Dolayısıyla " her lafı olay " adam Kadri Mısıroğlu ' nun bildik saçmalıklarını
pek umursamadım. Ama sosyal medyadaki hareketlenmeyi , gösterilen tepkileri
görünce de ister istemez lafa karışmak gerektiğini düşündüm . Mısıroğlu 'na
destek çıkmak için değil , adama dünyanın en acayip şeyini söylemiş gibi yapan
çok bilmişlere " Abartmayın , çünkü bu ilk kez söylenmiyor. Shakespeare 'e
dair yüzlerce varsayımdan sadece biri " demek için .
Öte yandan bence Shakespeare adının mahlas olup olmadığı zerrece önemli
değil . 52 yıllık kısa ömründen geriye 38 oyun ve 154 sone kaldığını ve o
eserlerin dünya edebiyatında bir benzeri bulunmadığını biliyorum , bana bu
kadarı yetiyor .Hakkında çıkarılmış yüzlerce efsaneye gelince ; onlar bence
Shakespeare ' in her türden insanlık halini mükemmel yazabilme kabiliyetini,
büyüklüğünü kanıtlıyor .
Düşünsenize 400 yıl önce ölmüş bu eşsiz şairin eserlerinde herkes kendinden
bir parça buluyor ki bütün bunlar uyduruluyor . İnanmak isteyene o kadar çok
Shakespeare var ki .
En iyisi " Müslüman Shakespeare " den başlayarak bu büyük şairin
bazı efsanelerine göz atmak .
MÜSLÜMAN SHAKESPEARE !
Shakespeare araştırmacısı Martin Lings 'in 2004 tarihli kitabı elbette bu
konudaki en önemli kaynak . Lings 'e göre , eserlerindeki bazı ipuçları
değerlendirildiğinde Shakespeare 'in " SUFİ GELENEKLERİNİ " iyi
bildiği anlaşılıyor . Öte yandan bu tarz araştırmalar yapan başkaları da var .
Sussex Üniversitesi ' nde Shakespaere ve İslam üzerine araştırmalar yapan
Matthew Dimmock , Shakespeare 'in müslüman olduğunu düşünmüyor ama
" İslam olmasaydı Shakespeare de olmazdı " diyor ve iddiasını
Shakespeare oyunlarından alıntılarla destekliyor . Claire Chambers da aynı
fikirde. Geçen mayısta kaleme aldığı makalede İngiltere 'nin islam dünyasıyla
iletişiminin tarihçesinden bahsediyor . I. Elizabeth döneminde ilişkiler iyice
sağlamlaşmış , Kraliçe 'nin teşvikiyle İngilizce metinler süratle Arapça 'ya ,
Arapça olanlar da İngilizce ' ye çevrilmeye başlanmış . Osmanlı İmparatorluğu ,
İran ve Fas ' la ticaret de almış başını yürümüş durumdaymış . Müslüman
âlimler , tüccarlar, diplomatlar da çeşitli vesilelerle İngiltere ' ye geliyormuş.
Fas elçisi Al - Annuri bunların en bilinenlerinden . 1600 yılında altı ay
Londra 'da yaşamış .Tabii ülkede göçmen düşmanlığının başlaması da bu
tarihlere denk geliyor . Al - Annuri , Shakespaere 'in ilk kez 1604 ' te
sahnelenen " Othello " sunun Arap kahramanının da esin kaynağı .
Ek bilgi : Shakespeare 'in " Venedik Taciri " , " VI . Henry " , " Titus
Andronicus " , " Fırtına " gibi 21 oyununda toplam 150 İslami motif
yer alıyor , ikisinde Hz. Muhammed ' den , birindeyse Kanuni Sultan
Süleyman ' dan bahsediliyor . " Othello " dışındaki oyunlarında İslam
göndermeleri oryantalist birer süsten ibaret .
SHAKESPEARE ASLINDA KİMDİ ?
Shakespeare 'in gerçekte başkası olduğu yolunda iddialar çok . Kimileri çok
mühim , kimileri tamamen önemsiz 80 küsur kişinin adı geçiyor .
Eleştirmen Joseph C. Hart ve Delia Bacon ' a göre , Shakespeare aslında bir
değil çok kişiydi . Oyunlarını aralarında Sir Francis Bacon , Sir Philip Sydney
ve Sir Walter Raleigh gibi entellektüellerin bulunduğu kalabalık bir " parlak
zekalar ordusu " yazmıştı .
KRALİÇE SHAKESPEARE !
Shakespeare ile ilgili duyduğum en garip rivayet , onun aslında bir kadın hem de
Kraliçe I. Elizabet olduğu . Biyografi yazarı Bertram Fields , " Shakespeare 'in
Gizemli Şahsiyeti " adlı kitabında , Kraliçe 'nin hükümdar kimliğinden ötürü
bir takma ismin ardına saklandığını ama aslında pekâlâ bu oyunları yazabilecek
kadar yüksek eğitim aldığını belirtiyor .
Ayrıca güya sonelerin içine bazı ipuçları da gizlenmiş . Açıkçası ben inandırıcı
bulmadım . Hele şuna iyice güldüm : Hesapta Shakespeare ' in o gerçek
olup olmadığı bile bilinmeyen ünlü portresinin sakalı , bıyıkları bilgisayarla iyice
temizlendiğinde ve kafasına saç eklendiğinde , Kraliçe ' nin aynısının tıpkısı
oluyormuş .
ÇAPKIN SHAKESPEARE !
Aktör Richard Burbage , Shakespeare 'in en yakın arkadaşıydı , bir çok
oyununda başrolü ilk o oynamıştı . Ünlü Globe da dahil olmak üzere iki
önemli tiyatro salonunun sahibi olduğu düşünüldüğünde , üstadın patronuydu
da. İkisinin de çok çapkın olduğu hatta " paylaşımcı " bir ruha sahip
oldukları söyleniyor.
CASUS VE ANARŞİST SHAKESPEARE !
Shakespeare 'in neredeyse bütün oyunları hatta komedileri bile casusluk
olaylarıyla doludur . Denen o ki buna sebep , gençliğinde Kraliçe ' nin casusu
olarak görev yapmasıymış . Shakespeare tarihçisi Stephen Greenblatt gibi tam
aksine onun İngiliz Sarayı ' na Katoliklerin casusu olarak sızdığını öne süren
uzmanlarda yok değil . Bilindiği gibi Kraliçe I. Elizabeth o yıllarda Katoliklerin
bir çoğunu idama mahkum ederek kanlı bir gövde gösterisi yapmıştı . Bir
iddiaya göre şairin devlet memuru babası John da aldığı emir uyarınca
Stratford ' daki küçük Katolik Şapeli ' nin mihrabını parçalamış .
Öte yandan yıllar sonra Shakespeare 'in doğduğu evde bulunan bazı belgeler
John 'un aslında Katolik olduğunu ama öldürülme korkusu yüzünden bu hakikati
herkesten gizlediğini ortaya çıkardı . Kendi gibi gizli Katoliklerle arasında
haber alışverişini de küçük oğlu William üstleniyordu . William 26 yaşında
Anne Hathaway ' le evleninceye kadar ulaklığı sürdürdü . Bir kaç yıl sonra
da bilinmeyen bir sebepten Londra 'ya gitti , karısını da yıllarca aramadı .
Sonelerinden birinde " Yeniyetme bir anarşisttim " yazdığını hatırlatayım
tam olsun .
AYYAŞ SHAKESPEARE !
Shakespeare 'in bir gece " partideyken " aşırı alkol aldığı için öldüğü söyleniyor .
Bu rivayete göre , meslektaşları Ben Jonson ve Michael Drayton'la bir handa
buluşup adamakıllı dağıtmış , sabaha da cesedi bulunmuş .Belki de Londralı
oyun yazarlarının esrarengiz şekillerde ölmesi âdettendir , bilmiyorum .
Çünkü Christopher Marlowe 29 yaşındayken bir bar taburesinde bıçaklanmış,
Robert Greene ise " salamura ringa balığı yediği ve bozuk bira içtiği için "
zehirlenmişti .
Bu arada yeri gelmişken rivayetten daha söz etmek isterim ... Shakespeare'in
yaşıtı olan ve " Dr. Faustus " adlı fevkaladenin fevkinde oyunuyla
tanıdığımız Christopher Marlowe , dönemin en parlak oyun yazarlarından biri,
kimilerine göre de birincisiydi . Bazı Marlowe uzmanları Shakespeare 'in
olgunluk dönemi eserlerinin aslında Marlowe ' a ait olduğunu , "ahlaksız"
Shakespeare ' in Marlowe ' un geride kalan taslaklarını düzenleyerek
kendi imzasıyla yayınladığını iddia ediyor .
HIRSIZ SHAKESPEARE !
Shakespeare gençken , Stratford ' ın en güçlü derebeylerinden Sir Thomas
Lucy ' nin mülkiyetindeki bir geyiği çalarken yakalanıp kamçı cezasına
çarptırılmış . Bu olay onu o kadar utandırmış ki Londra ' ya taşınıp
günün popüler mesleği aktörlüğü seçmeye karar vermiş . Sonrası malum !
Bahsi kapatmadan devamını da anlatayım ...
Globe Tiyatrosu çalışanlarından biri , Shakespeare ' in yıllar sonra en iyi
bildiği yolla intikam aldığını , Lord Lucy için acımasız taşlamalar yazdığını
söylemiş . Erken dönem dört biyografide yer alan bu olay , muhtemelen
şairin Londra 'ya taşınmasındaki esrarı çözmek isteyenler tarafından
uyduruldu .
KASAP SHAKESPEARE !
Shakespeare ' in babası eldivenci ve devlet memuru olmasının yanı sıra kaçak
işler de yapıyormuş . Mesela yazın orman da kestiği odunları kışın ateş pahasına
satıyormuş . Biyografi yazarı John Aubrey ' ye göre ise zaman zaman da
kasaplık yapıyor hatta bu işe alışsın diye hayvan kesmeye oğlunu da götürüyor
muş . Genç Will bir keresinde bir buzağıyı kesmiş ve bu , ona öyle büyük bir
haz vermiş ki o gün ilk şiirini yazmış . Bence burada keselim .
Yoksa olay televizyon dizisi " Dexter " a bağlanacak , biricik Shakespeare'imiz
psikopatın teki çıkacak ...
...
Yazı , 10 Temmuz 2016 Pazar tarihli Haber Türk gazetesinden GÜLENAY
BÖREKÇİ ' ye aittir .
Yazının içeriğiyle ilgilenenler , soru sormak isteyenler :
gborekci@htgazete.com.tr adresinden iletişime geçebilirler .
Elçiye zeval olmaz derler ...
...
...AĞUSTOS 2016...
...ŞARA...
:)
YanıtlaSil